İşletme sermayesi yönetiminin piyasa değeri ve aktif karlılığa etkisi: turizm sektöründe panel veri analizi

Abstract

İşletme sermayesi, işletmelerin günlük faaliyetlerini yürütebilmeleri bakımından gerekli olan nakit ve benzeri varlıklar ile bir yıl içinde nakde dönüşebilecek varlıkların tümünü ifade eden bir kavramdır. İşletmenin tam kapasite ile çalışabilmesi, faaliyetine kesintisiz devam edebilmesi, günlük yükümlülüklerini yerine getirebilmesi, karlı ve verimli bir şekilde çalışabilmesi ve mali yönden güçlenebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Finans yönetimi üç temel karara dayanmaktadır. Bunlar; sermaye yapısı, sermaye bütçelemesi ve işletme sermayesi yönetimi kararlarıdır. Bunların arasında işletme sermayesi yönetimi, bir işletmenin karlılık, likidite ve faaliyet etkinliği düzeyini en çok etkileyen finansal yönetim unsuru olarak öne çıkmaktadır. Türkiye ekonomisinde önemli bir yeri olan turizm sektörünün mihenk taşı olarak kabul edilen konaklama işletmelerinde sezonluk faaliyet, mevsimsel dalgalanma, belirsizlik ve risk koşullarının yüksek olması gibi nedenlerle etkin işletme sermayesi yönetimi büyük önem arz etmektedir. Çalışmamızda, Borsa İstanbul’da (BİST) işlem görüp konaklama sektöründe faaliyet gösteren ve konsolide olmayan mali tablolara sahip 5 adet işletmenin 2005-2015 dönemine ait verilerinden yararlanarak işletme sermayesi yönetiminin karlılık performansı üzerindeki etkisi panel veri analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. İşletme sermayesi yönetiminin karlılığa olan etkisinin tespit edilebilmesi amacı ile bağımlı değişken olarak aktif karlılık ve piyasa değeri kullanılmıştır. Bağımsız değişken olarak işletmenin ilgili faaliyetlerinin etkinliğini gösteren “ticari alacak devir hızı”, “stok devir hızı”, “aktif devir hızı” ve “işletme sermayesi devir hızı”, işletmenin finansman politikasını belirlemede kullanılan “kısa vadeli borç/toplam aktif” (KVB/TA) ve “toplam borçlar/toplam aktif” (kaldıraç) oranları kullanılmıştır. Analiz sonucunda; Karlılık performansını gösteren oranlardan aktif karlılık, aktif ve alacak devir hızından pozitif, toplam borç oranından(kaldıraç) negatif etkilenmektedir. Diğer değişken piyasa değeri ise kısa vadeli borç/toplam aktif” (KVB/TA) ve kaldıraç oranından negatif etkilenmektedir. Çalışmadan elde edilen bulgulara dayanarak bir değerlendirme yapıldığında; söz konusu işletmelerin fazla borçlanarak yüksek kaldıraçtan yararlanması onların aleyhinedir. Başarılı tahsilât yönetimiyle işletme sermayesi için ek finansmana ihtiyaç duyulmaması, elindeki aktiflerin etkin kullanılması sonucu satışların artırılması konaklama işletmelerinin karlılık performansını olumlu etkilemektedir.