Kemik iliği nakli olan çocukların ebeveynlerinin sosyal destek düzeylerine göre anksiyete, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada, kemik iliği nakli olan çocukların ebeveynlerinin, sosyal destek düzeylerine göre anksiyete, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Kemik iliği nakli ailelere maddi ve manevi önemli yükler ve sorumluluklar getiren ciddi bir sağlık sorunudur. Bu süreçte ebeveynlerin yaşadıkları hastalık sürecinin getirdiği yükleri ile anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik sağlığı etkileyen sıkıntılar yaşayabilmektedirler. Bu süreçte sosyal desteğin rolünü de inceleyen alanyazında az sayıda çalışma vardır. Bu çalışmada demografik değişkenler, algılanan ve alınan sosyal destek değişkenleri ile anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu semptom düzeylerinin ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca anksiyete, depresyon, stres ve travma sonrası stres bozukluğu değişkenlerinin ortalamaları demografik özellikler ve sosyal destek değişkenlerine göre karşılaştırılmıştır. Betimsel araştırma olarak yürütülen bu çalışmada veriler anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın örneklemi, Antalya ilinde tedavi alan, Türkiye’nin çeşitli illerinde ikamet eden, kemik iliği nakli olan ve akut tedavisi tamamlandıktan sonraki süreçte olan çocukların hastaneye başvuruda bulunan ebeveynlerinin gönüllü katılımıyla oluşturulmuştur. Ebeveynlerden demografik özelliklerinin yanı sıra hastalık süreçleri hakkında bilgi toplamak amacıyla tanı tipi, tedavi süresi, nakil bilgileri, kontrol sıklıkları, maddi destek ve tedavi sürecindeki konaklama hakkında bilgiler toplanmıştır. Alınan sosyal desteği ölçmek amacıyla Sosyal Ağ Ölçeği, algılanan sosyal desteği ölçmek amacıyla Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, depresyon kaygı ve anksiyete düzeylerini ölçmek amacıyla Depresyon Anksiyete-Stres Ölçeği, travma sonrası stres bozukluğu düzeylerini ölçmek amacıyla ise Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği kullanılmıştır. Analizlerde değişkenler arası ilişki korelasyon analizleri, değişkenler arasında ortalama karşılaştırmaları T-Testi ve en etkili değişkenlerin tespiti amacıyla Karar Ağacı analizi gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın bulgularının kemik iliği nakli gibi hayati önemdeki hastalıklarda ailelerin zorlu tedavi sürecini psikolojik sağlıkları olumsuz etkilenmeden geçirebilmeleri için önleyici ve koruyucu bir destek sisteminin tanımlanması ve uygulanması konusunda gerekli sosyal ve yasal düzenlemelerin yapılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

The purpose of this study is to compare the levels of anxiety, depression, and posttraumatic stress disorder according to the social support levels of the parents of children with bone marrow transplantation. Bone marrow transplantation is an extremely serious health problem that imposes significant financial and moral burdens and responsibilities on families. In addition to the anxiety about the life of their children, parents can be under a heavy psychological burden while doing the necessities of the treatment stages. This can cause them to show symptoms of anxiety, depression, and post-traumatic stress disorder. The social support that parents will receive during this difficult process is an important factor for their psychological health. In this study, anxiety, depression and posttraumatic stress disorder symptom levels of parents were compared according to low and high perceived and received social support conditions. This study was conducted as a descriptive research and the data were collected using the questionnaire method. The sample of the study is the parents residing in Antalya, who have children after bone marrow transplantation and acute treatment. The sample was formed with the voluntary participation of these parents and the fact that they had not been diagnosed with a psychiatric or other chronic disease was determined as the participation criterion and snowball sampling was done. Data collection tools used in the study are: Multidimensional Scale of Perceived Social Support, Depression-AnxietyStress Scale, Post Traumatic Stress Disorder Scale and Social Network Scale. It is believed that this study will contribute to the definition and implementation of a preventive and protective support system in order to enable families to survive the difficult treatment process without adversely affecting their psychological health in vital diseases such as bone marrow transplantation.