Kooperatı̇flerı̇n tacı̇r sayılmasına daı̇r Yargıtay İçtı̇hadı Bı̇rleştı̇rme Büyük Genel Kurulu kararının uygulamaya yönelı̇k sonuçlarının değerlendı̇rı̇lmesı̇

Abstract

Kooperatiflerin tacir sayılıp sayılmadıkları ve buna bağlı olarak tacir olmanın hüküm ve sonuçlarıyla ticari işe bağlanan sonuçların kooperatiflere uygulanıp uygulanmayacağı konusunda Yargıtay’ın çeşitli dairelerince farklı yönde verilmiş kararlar bulunmaktadır. Kooperatiflerin tacir sayılmadığı görüşünde olan Yargıtay daireleri tarafından giderek oyçokluğu ile verilmiş olan kararlar da tespit edilebilmektedir. Bu görüş ayrılıkları sebebiyle Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu (İBBGK) tarafından içtihatlar, kooperatiflerin bir ticaret şirketi oldukları ve tacir sayıldıkları yönünde birleştirilmiştir. İBBGK kararının gerekçesinde ve karşı oy yazısında belirtilen hususlar arasındaki ayrılığın temelinde, kooperatifler ile TTK’da anılan diğer ticaret şirketlerinin kuruluş amacı yönünden farklılaştıkları tartışmasının bulunduğu tespit edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Yargıtay İBBGK kararının yargı uygulamasında yapacağı değişikliklerin olması gereken hukuk açısından değerlendirilmesidir. Bu doğrultuda çalışmada, öncelikle Yargıtay İBBGK kararında yer alan ve Yargıtay’ın çeşitli daireleri tarafından sunulan raporlarda ileri sürülen gerekçeler ile kararın gerekçesinde değinilen hususlar incelenecektir. Ardından Yargıtay’ın farklı daireleri tarafından verilen kooperatifler hakkındaki kararları sistematik olarak ele alınacaktır. Bu çerçevede, özellikle kooperatiflerin tacir sayılmalarına ilişkin farklı görüşlere sahip dairelerce verilmiş görevli mahkemenin belirlenmesi, aşırı ceza koşulunun indirilmesi, ihtar ve ihbarların şekle bağlı olması, ticari faiz ve basiretli davranma gerekliliğine ilişkin kararlar ve gerekçeleri değerlendirilecektir. Son olarak ise kooperatiflerin diğer ticaret şirketlerinden, özellikle de sermaye şirketlerinden farklı olan özellikleri belirlenerek Yargıtay İBBGK kararının yargı uygulamasına olası etkileri değerlendirilecektir. Bu kapsamda kooperatifin kendine özgü bir ticaret şirketi olması nedeniyle tacir olmanın hüküm ve sonuçlarının kooperatiflerin niteliğine uygun bir şekilde uygulanması gerektiği görüşünden hareketle, mevcut içtihatların ne şekilde değişmesinin gerekli olduğu tartışılacaktır.