Göçmenlerde hemoglobinopati önleme programı projesi
Tarih
2023Yazar
Canatan, Duran
Vives Corrons, Joan Lluis
De Sanctis, Vincenzo
Kara, Fatih
Tezel, Başak
Uğur Külekçi, Aslıhan
Zümrüt, Özlem
Özdemir, Zekiye
Gürsoy, Kemal
Kaymak, Gamze
Aydın, Şirin
Altunsu, Tanju
Aydın, İlhan
Hambolat, Mustafa
Keloğlu, Nilgün
Durmaz, Elif
Solmaz, Abdullah
Üst veri
Tüm öğe kaydını gösterÖzet
Hemoglobinopatiler tropikal ve subtropikal bölgelerin hastalığı olmasına
karşın, göçler yolu ile tüm dünyayı etkilemiştir. Dünya Sağlık Örgütü’nün
(DSÖ) 1970 li yıllarda Akdeniz ülkelerinde başlatmış olduğu önleme çalışmalarına
rağmen, göçler yoluyla Akdeniz, Afrika ve Asya’dan tüm Avrupa,
Amerika ve Avustralya’ya yayılmıştır ve küresel bir halk sağlığı sorunu
haline gelmiştir. Halen 229 ülkenin %60 ında endemik olarak görülmekte
her yıl, %30’u talasemi majör ve %70’i orak hücre anemisi olmak üzere,
yaklaşık 300.000 civarında hasta çocuk doğmaya devam etmektedir.
Avrupa ülkelerine genellikle Afrika ülkelerinden, Türkiye’ye ise hem Afrika
ülkelerinden hem de başta Suriye olmak üzere Orta Doğu ülkelerinden
gelen göçmenler ile ülkelerin hasta profilleri değişmektedir. İtalya ve
İspanya’da mevcut hemoglobinopati önleme çalışmaları çok başarılı bir
şekilde devam edip, yeni hasta doğumu sıfırlanmış iken, göçmenler nedeni
ile özellikle yeni doğanlarda orak hücre anemisi taramaları ön plana çıkmıştır.
Ülkemizde ise evlilik öncesi taramaların göçmenlerde de yapılması
için göçmenlerin aile hekimlerine eğitim planlanmıştır.
Avrupa Birliği Erasmus Projesi ile, Türkiye, İspanya ve İtalya’da göçmenlerin
durumunu ele almak, hemoglobinopati önleme çalışmalarını değerlendirmek,
göçmenlerin yoğunlaştığı Türkiye’nin Adana Mersin, Hatay,
Gaziantep Kilis ve Şanlıurfa illerinde sağlık yöneticilerini ve göçmenlerin
aile hekimlerini eğitmek, böylece göçmenlerde hemoglobinopati doğumunu
önlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Akdeniz Kan Hastalıkları Vakfı koordinatörlüğünde ,T.C. Sağlık
Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, İtalya’dan Casa Di Quisisana
Hastanesi ve İspanya’dan Barselona Üniversitesi Josep Carreras Enstitüsü
ortaklığında Avrupa Birliği Erasmus Mesleki Eğitim Projesine çerçevesinde,
üç ülkede ulus ötesi yönetim toplantıları, İspanya’da ve İtalya’da Meslek
eğitim toplantıları, göçmenlerin yoğun olduğu Adana, Mersin, Hatay,
Gaziantep, Kilis ve Şanlıurfa illerinde göçmen sağlığı merkezlerinde eğitim
toplantıları yapılmıştır.
Sonuçlar: İtalya, İspanya ve Türkiye’de dört ulus ötesi toplantısına proje
yöneticileri olarak toplam kırk kişi katılmıştır. İtalya ve İspanya’da yapılan
meslek eğitim toplantılarına, bakanlık yöneticileri ve altı ilin sağlık yöneticileri
olmak üzere kırık kişi katılmıştır.
İllerde yapılan toplantı sonuçları şöyledir. Adana’da 500 bin göçmene
aile hekimliği yapan 37 Suriyeli doktor olmak üzere toplam 45 sağlık
personeline, Mersin’de 500 bin göçmene aile hekimliği yapan 41 Suriyeli
doktor olmak üzere toplam 48 sağlık personeline, Hatay’da 500 bin göçmene
aile hekimliği yapan 120 Suriyeli doktor olmak üzere toplam 137
sağlık personeline, Gaziantep‘de 500 bin göçmene aile hekimliği yapan
70 Suriyeli doktor olmak üzere toplam 80 sağlık personeline, Kilis’de 200
bin göçmene aile hekimliği yapan 31 Suriyeli doktor olmak üzere toplam
38 sağlık personeline ve Şanlıurfa’da 500 bin göçmene aile hekimliği
yapan 74 Suriyeli doktor olmak üzere toplam 94 sağlık personeline eğitim
verilmiştir.
Tüm illerde illerin son nüfus durumu, göçmenlerin sayısı, illerde yapılan
hemoglobinopati önlem çalışmaları ve yeni doğan hasta sayıları verildikten
sonra, bakanlığın hemoglobinopati önlem çalışmaları, son olarak da
hemoglobinopatilerde önlem eğitimi Türkçe ve Arapça olarak sunulmuştur,
katılımcılara Arapça ve Türkçe notlar dağıtılmıştır.
Sonuç olarak; bu projenin ana hedefi olan Suriyeli doktorların eğitiminde,
sağlık yöneticilerinin başarılı çalışmaları ile, illerde bulunan tüm Suriyeli
doktorlar katılmıştır. Böylece tüm toplantılara 373 Suriyeli aile hekimi ve
69 İl Sağlık yöneticisi olmak üzere, toplam 442 kişi katılmıştır. Bu illerde,
sağlık yöneticilerinin ve göçmen sağlığı merkezlerinde hizmet eden
Suriyeli doktorların, hemoglobinopati konusunda eğitimi ile, göçmenlerde
hemoglobinopatili taşıyıcılar saptanarak, onlara genetik danışma
verilerek, hasta çocuk doğumu önlenmiş olunacaktır.