Modern mimari sonrası şiirlerde konut kavramı

Abstract

Bu çalışmada toplumların kültür, yaşam biçimi, ekonomik yapı vb. ilişkilerinin yansıması olan konut ve konut bileşenlerinde, modernleşme sürecinde meydana gelen değişimler şiirler üzerinden analiz edilmiştir. Cumhuriyet sonrası kültürel ve ekonomik değişimler kentleşme sürecini de etkilemiştir; kentlerde artan nüfusun sosyal ve kültürel yapısı, üretim ve tüketim alışkanlıklarının farklılaşması kullanıcıların konuttan beklentisini değiştirmiştir. Bireyin yaşam biçimine bağlı olarak farklı işlevler taşıyan konut mekânları farklı eylem alanlarından oluşmaktadır. Konut bir barınağın ötesinde bireylerin psikolojik gereksinimlerini karşılayan, birtakım anlamlar içeren ve yaşayan bir süreç olarak topluma önemli bilgiler aktaran mekandır. Çalışmada, mimarlık çerçevesindeki insan yaşantısını kolaylaştıran, farklı faaliyetlerin sürdürüldüğü mekânlar; duygular, düşünceler, hayaller ve olayların nüfuz ettiği şiirlerle birlikte ele alınmakta ve şiirler içindeki mimarlığın yeri konut bağlamına indirgenerek incelenmektedir. Şiirlerde saptanan konut ölçeğindeki mimari kavramlar, dönemin şairlerinin deneyimlediği ve okuyucunun hafızasında bıraktığı izlerin etkisiyle algılanmaktadır. Şiirlerde anlatılmak istenen mekân ya da mekân bileşenleri ve dolayısıyla da mimari mekânlar ve kavramlar saptanabilmektedir. Böylece, şairlerin şiirlerinde bahsettikleri hayatları, hayalleri, kentleri, evleri veya peyzaj unsurlarını bellekte toplayıp nesnel, simgesel ve imgesel bir şekilde şiirlerde mekânsallaştırdıkları mimari mekân kavramları ortaya çıkmaktadır. Bu amaçla seçilen Cumhuriyet Dönemi şiirler duygusal mekân, fiziksel mekân ve nitel olarak tanımlanan mekân ve bileşenleri üzerinden Söylem Analizi yöntemiyle incelenmektedir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde konu ile ilgili literatür taraması ve çalışma hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, çalışmanın sonuçlarına ulaşabilmek için Materyal ve Yöntem başlığı altında ele alınan şiirler ve şiirlerin analiz yöntemi açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, Bulgular ve Tartışma başlığı altında şiirlerin analizinden elde edilen kavramlar üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Dördüncü bölümde çalışmaya dair sonuç ve önerilere yer verilmiştir. Çalışma edebiyat ve mimarlık ilişkisi bağlamında incelendiğinde, şiirlerde betimlenen mekânların, bireylerin mekânla kurdukları ilişkileri ve toplumdaki değişimleri ortaya koyması gibi konularda önemli bir referans sağlamaktadır.