Mimar Turgut Cansever'in "Türk sütun başlıkları" isimli doktora tezinin mimarlık tarihi yazımı bağlamında yöntemsel incelenmesi

Abstract

In the 1940s, when studies on the conceptualization of Turkish Art increased even more with the feeling of nationalism, it is important to examine Turgut Cansever's PhD thesis named "Turkish Column Headings" in order to better understand the historiographic approaches. Because Cansever is the student of Art History Professor Ernst Diez, one of the important names of this conceptualization, and is the only architect in the world to win the Aga Khan Architecture Awards three times in the later stages of his career. In his thesis, before the documentation of structures and columns part, there is a theoretical and conceptual part, which is perhaps more important than the documentation part. In this part, the characteristics of Seljuk and Ottoman Art (Turkish Art) are mentioned. Along with this part, where an important influence of Diez can be observed, in this study, it is aimed to analyze the method put forward in Cansever's PhD thesis in a holistic manner in the contexts of "Geography and Culture", "Type" and "Technical", one of Leach (2010)'s architectural historiography approaches.

Türk Sanatı kavramsallaştırmasıyla ilgili çalışmaların milliyetçilik duygusuyla daha da arttığı 1940’lı yıllarda, tarih yazımsal yaklaşımları daha iyi anlayabilmek için Turgut Cansever’in “Türk Sütun Başlıkları” isimli doktora tezini incelemek önemlidir. Çünkü Cansever, bu kavramsallaştırmanın önemli isimlerinden Sanat Tarihi Profesörü Ernst Diez’in öğrencisi ve kariyerinin ilerleyen dönemlerinde dünyada üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülleri’ni kazanan tek mimardır. Cansever’in tezinde yüz on bir farklı yapıdan bir ile yedi arasında sütun başlığı belgelenmiş ve kategorize edilmiştir. Çalışmada yapıların ve sütunların dokümantasyonundan önce, belki de bu çalışma için çok daha fazla öneme sahip olan teorik ve kavramsal bir kısım bulunmaktadır. Bu kısımda, Selçuklu ve Osmanlı Sanatının (Türk Sanatının) özelliklerine değinilmiştir. Diez’in önemli bir etkisinin gözlemlenebileceği bu kısımla birlikte, bu çalışmada Cansever’in doktora tezinde ortaya konulan yöntemin, Leach (2010)’in mimarlık tarihi yazım yaklaşımlarından “Coğrafya ve Kültür”, “Tip” ve “Teknik” bağlamları bütüncül olarak incelenmesi amaçlanmaktadır.