Temellendirilmiş kuramda jinekolojik kanserli kadınların dayanıklılık deneyimlerinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Jinekolojik kanserde bütün kanser türlerinin ortak etkilerinin ötesinde kadınlar açısından ruhsal etkileri, kadın kimliği ve annelik kimliği üzerinden yıkıcı etkileri vardır. Psikolojik dayanıklılık jinekolojik kanserli kadınlarda sosyal uyum, yaşam kalitesi ve kanserin travmatik etkileri konusunda olumlu sonuçları bulunmaktadır. Salutogenez sağlığı sağlık-hastalık sürekliliği içinde tanımlamakta ve bireyin stres etkenleriyle başa çıkmasıda dayanmaktadır. Salutogenik model kanserle ilgili çalışmalarda koruyucu, stressiz ve hayatta kalmanın öngörücüsü olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışma jinekolojik kanser tanısı alan kadınlarda dayanıklılık sürecinin derinlemesine anlaşılmasını sağlayacak açıklayıcı bir çerçeve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Salutogenez modelden yola çıkarak temellendirilmiş kuram çalışması gerçekleştirildi. Ocak-Ağustos 2022 tarihleri arasında 20 jinekolojik kanserli kadınla derinlemesine görüşmeler yapıldı. Jinekolojik kanserli olduğunu bilen ve 2.-3. evresindeki kadınlar çlışmaya dahil edildi. Veriler açık, eksenel, seçici kodlama ve sabit karşılaştırmalı yöntemler kullanılarak analiz edildi. Bulgular: Elde edilen verilerin sonucunda çekirdek kategori, çoğu kadının dayanıklılığı kanser süreci boyunca desteklenebilen dinamik bir süreç olarak tanımladığını özetlemektedir. Ancak dayanıklılık için “bireysel kaynaklara” ve “destekleyici müdahalelerle oluşturulan kaynaklara” ihtiyaç duyduklarını ifade ettiler. Dayanıklılığı artırmak için bu kaynakların süreci yönetilebilir, anlamlı ve anlaşılır hale getirmesi gerektiğini vurguladılar. Ayrıca destekleyici müdahalelerde hangi bileşenlerin yer alması gerektiğini ayrıntılı olarak tanımladılar. “Dayanıklılığın kanser süreçlerine bazı yansımaları” ve “sürecin hayatta kazanımları” olduğunu belirttiler. Sonuç: Bu çalışma, kadınların dirençli olmaya nasıl teşvik edilebileceği ve dayanıklılığın kadınların kanser süreci ve yaşamları üzerindeki öneminin ne olduğu konusunda sağlık profesyonellerine rehberlik sağlayan temellendirilmiş bir teori geliştirdi. Salutogenez, jinekolojik kanserli kadınlarda dayanıklılık sürecinin anlaşılmasına yardımcı olabilir ve sağlık profesyonellerinin dayanıklılık sürecini teşvik etmek için klinik müdahalelerini nasıl şekillendirmeleri gerektiğine dair yön sağlayabilir.

Purpose: Gynecological cancer, beyond the common effects of all cancer types, has psychological effects on women, devastating effects on women's identity and maternal identity. Psychological resilience has positive results in terms of social adaptation, quality of life and the traumatic effects of cancer in women with gynecological cancer. Salutogenesis defines health within the health-disease continuum and is based on the individual's ability to cope with stressors. The salutogenic model is described as protective, stress-free and predictive of survival in cancer-related studies. This study aims to develop an explanatory framework that will provide an in-depth understanding of the resilience process in women diagnosed with gynecological cancer. Method: A grounded theory study was carried out based on the salutogenesis model. In-depth interviews were conducted with 20 women with gynecological cancer between January and August 2022. Knowing that he has gynecological cancer and having a 2nd-3rd grade. Women at this stage were included in the study. Data were analyzed using open, axial, selective coding, and constant comparative methods. Findings: As a result of the data obtained, the core category summarizes that most women define resilience as a dynamic process that can be supported throughout the cancer process. However, they stated that they needed “individual resources” and “resources created through supportive interventions” for resilience. They emphasized that in order to increase resilience, these resources should make the process manageable, meaningful and understandable. They also defined in detail which components should be included in supportive interventions. They stated that "endurance has some reflections on cancer processes" and "the gains of the process in life". Conclusion: This study developed a grounded theory that provides guidance to healthcare professionals on how women can be encouraged to be resilient and the importance of resilience on women's cancer process and lives. Salutogenesis may help understand the resilience process in women with gynecological cancer and provide direction on how healthcare professionals should shape their clinical interventions to promote the resilience process.