Sisymbrium officinale (L.) Scop. bitki ekstraktlarının Culex pipiens L.’e karşı larva öldürücü etkisi

Abstract

Sivrisinekler, insanlarda önemli sağlık sorunlarına neden olabilen sıtma, Batı Nil ateşi, sarı humma ve Zika virüsü gibi çeşitli hastalıkların vektörleridir. Sivrisinek istilalarını kontrol etmek için kimyasal insektisitler kullanılır. Son yıllarda, insektisitlerin yanlış kullanımı nedeniyle sivrisinekler bu kimyasallara karşı direnç geliştirmişlerdir. Bu araştırmada, Antalya’nın Döşemealtı ilçesinden çiçeklenme döneminde toplanan Sisymbrium officinale (L.) Scop. (Brassicales: Brassicaceae) bitki türünün çiçek kısmına ait etil alkol ve aseton ekstraktlarının Culex pipiens L. (Diptera: Culicidae) sivrisinek türüne karşı larva öldürücü etkisi laboratuvar koşullarında test edilmiştir. İkinci ve üçüncü evre larvalar altı farklı konsantrasyona (10, 25, 50, 100, 250 ve 500 ppm) 120 saat maruz bırakılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre etil alkol ekstraktı, aseton ekstraktına göre Cx. pipiens üzerinde daha toksik olup LC50 değerleri sırasıyla 98,024 ve 104,19 ppm olarak bulunmuştur. Yüz yirmi saatin sonunda en yüksek konsantrasyon olan 500 ppm’de etil alkol ekstraktında %96,67 ölüm, aseton ekstraktında ise %90 ölüm görülmüştür. S. officinale bitkisinden elde edilecek bitkisel bazlı ticari insektisitlerin sivrisinek mücadelesinde etkili olabileceği düşünülmektedir.

Mosquitoes are vectors of various illnesses like malaria, West Nile fever, yellow fever, and Zika virus, all of which can cause significant health issues in people. Chemical insecticides are used with to control mosquito infestations. In recent years, due to the improper use of insecticides, mosquitoes have developed resistance to these chemicals. In this study, the larvicidal effects of ethyl alcohol and acetone extracts of the flower part of the Sisymbrium officinale (L.) Scop. (Brassicales: Brassicaceae) plant species collected in the flowering period from the Döşemealtı district of Antalya against Culex pipiens L. (Diptera: Culicidae) mosquito species were tested under laboratory conditions. Second and third instar larvae were exposed to six different doses (10, 25, 50, 100, 250, and 500 ppm) for 120 hours. According to the results, the ethyl alcohol extract was more toxic on Cx. pipiens than the acetone extract, and the LC50 values were found to be 98.024 and 104.19 ppm, respectively. At the end of 120 hours, 96.67% mortality was observed in the ethyl alcohol extract at a dose of 500 ppm (the highest dose), while 90% mortality was observed in the acetone extract. It is thought that the plant-based commercial insecticides obtained from the S. officinale plant may be effective in mosquito control.