İnsancıl hukukun orantılılık ilkesi çerçevesinde tali hasar doktrinine genel bir bakış

Abstract

Bu çalışmada, öncelikle, insancıl hukuk kavramına ilişkin genel açıklamalar yapılmış ve orantılılık ilkesi incelenmiştir. Tespitimiz uyarınca, dengeler terazisinden ibaret olan orantılılık ilkesinin, beklenen askeri avantaj ile sivil zayiat arasındaki hassas ilişkiyi ifade ettiği sonucuna varılmıştır. Buna göre, avantaj ile zayiat arasındaki dengenin neden olunan zararlardan yana, nitelik ve nicelik olarak, bozulması hâlinde saldırının, kural olarak, orantılı olmadığı kabul edilecek ve saldırı nedeniyle cezai sorumluluk meselesi gündeme gelecektir. Bu bağlamda, orantılılık ilkesinin meşru bir hedefe yönelen saldırı nedeniyle ihlal edildiği belirli hâllerde tali hasarın oluştuğundan bahsedilmektedir. Bununla birlikte, tali hasarın oluşması için orantılılık ilkesinin ihlal edilmesi başlı başına yeterli değildir. Ayrıca, zarara neden olan eylemin meşru hedefe yönelik olarak gerçekleştirilmesi gerektir. Bu nedenle, orantılılık ilkesinin ihlal edilmesi sonucunda oluşan her zarar tali hasarı meydana getirmediğinden dolayı çalışmamızda tali hasara özgü unsurlar detaylı biçimde ele alınmıştır.

In this article, the concept of humanitarian law and the principle of proportionality are examined. In light of our examination, it is concluded that the proportionality principle, which basically consists of balancing action, expresses the sensitive relationship between expected military advantage and civilian casualties. Accordingly, if the balance between the advantage and the casualties breaks down, in terms of quality and quantity, in favor of the damage caused, the attack will be considered as not proportional. In this context, it is mentioned that “collateral damage” occurs in certain cases where the principle of proportionality is violated due to an attack on a legitimate target. However, violating the principle of proportionality is not sufficient in itself for collateral damage to occur. In addition, action must be carried out with a legitimate aim. For this reason, since not every damage that occurs as a result of the violation of the principle of proportionality means collateral damage, the elements specific to collateral damage are discussed thoroughly in our study.