Davacı aleyhine sonuçlanan soybağının reddi davasında ileri sürülen iddiaların davalının kişilik haklarını ihlal etmesi

Abstract

Çocuk, evlilik içinde veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğmuşsa, o evlilik içerisindeki koca, çocuğun babası sayılır. Evlilik birliği içerisindeki koca ile çocuk arasındaki bu soybağı ilişkisi, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 285. maddesinde öngörülen babalık karinesi dolayısıyladır. Anılan maddede kabul edilen karinenin çürütülmesi amacıyla soybağının reddi, hâkimden talep edilebilir. Soybağının reddi davası olarak anılan bu dava, çocuk ve baba tarafından açılabilir. Soybağının reddi davasının baba tarafından açılması halinde, davalılar ana ve çocuk; çocuk tarafından açılması halinde ise davalılar ana ve kocadır (TMK m. 286). Bunun haricinde, TMK m. 291 uyarınca diğer ilgililerin de dava açma hakkı vardır. Soybağının reddi davasında, davacının ispat yükü, çocuğun ana rahmine düşmesi zamanına göre farklılaşır. Şöyle ki, çocuğun evlilik içerisinde ana rahmine düşmesi halinde, kocanın baba olmadığının davacı tarafından ispatı gerekir (TMK m. 287). Bu durumda, davacı, ana ile kocanın cinsel ilişkisinin imkânsız olduğunu, kocanın üreme yeteneğinden yoksun olduğunu veya çocuğun, kocadan başka bir kişiyle cinsel ilişkisinden olduğunu ispatlamalıdır. Çocuğun babasının koca olmadığı yönünde kuşkunun bulunması ise yeterli değildir. Çocuk, evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse, bu olguların kanıtlanması, babalık karinesinin çürütülmesi için yeterlidir. Fakat, gebe kalma döneminde, ana ile kocanın cinsel ilişkide bulunduğu yönünde güçlü deliller varsa, çocuğun evlilik içerisinde ana rahmine düşmesi halinde açılan soybağının reddi davasındaki ispat koşulları aranır (TMK m. 288). Kocanın, evlilik birliği içerisinde ana rahmine düşen çocuğun biyolojik babası olmadığından bahisle açtığı soybağının reddi davasını ispat etmek için, kadının evlilik birliği içerisinde başka erkeklerle cinsel ilişkiye girdiği, iffetsiz yaşadığı iddialarını ileri sürmesi halinde, kadının kişilik haklarına aykırılık meydana gelebilir. Benzer sonuç, koca dışındaki diğer kişiler tarafından açılan soybağının reddi davasında da ortaya çıkabilir. Özellikle davacının davasını güçlü temellere dayandırmaması, babalık karinesinin çürütülmesinde kuvvetli delillerinin bulunmaması, davacının dayandığı delillerin kuşkulu olması ya da kadının şeref ve haysiyetine saldırı niteliğindeki iddialardan oluşması karşısında, yargılama sırasında yapılan incelemede, çocuğun babasının koca olduğunun tespit edilmesi ve bu nedenle davanın reddi halinde, kadının şeref ve haysiyetinin ve dolayısıyla kişilik haklarının ihlali sonucu doğar. Soybağının reddi davasının ispatı aşamasında, davanın konusu gereği, davalının özel yaşamana, aile yaşantısına ilişkin beyanlarda bulunulması mümkündür. Bu itibarla, davacının Anayasa tarafından korunan hak arama hürriyeti kapsamında açtığı soybağının reddi davasının karşısında yine Anayasa ve Türk Medeni Kanunu tarafından güvence altına alınan kişilik hakları yer alır. Bu nedenle tarafımızca, soybağının reddi davasının davacısı ve davalısı arasındaki çatışan çıkarların sınırının belirlenmesi, özellikle dava reddedildiğinde, davacının iddialarının, hangi hallerde davalının kişilik haklarına saldırı mahiyetinde olduğunun yargı kararları ışığında tespit edilmesi ve tartışılması hedeflenmektedir. Bununla birlikte, davacının aleyhine sonuçlanan soybağının reddi davasında, davalının kişilik haklarına aykırı davranıldığı tespit edilirse, Türk Medeni Kanunu kapsamında sahip olduğu haklar ele alınacaktır.

Where a child is born in wedlock or within 300 days of dissolution of the marriage, the husband is deemed to be the father. This paternity relationship between the husband and child is derived from article 285 of Turkish Civil Code (TCC). A paternity challenge can be claimed before court as to disprove the paternity presumption stated in the aforementioned article. The paternity challenge cases can be claimed by the child and the husband. When the paternity challenge case is claimed by the husband, the defendants are the mother and the child; and when the case is claimed by the child, the defendants are the mother and the husband (TCC art. 286). Besides, as per to article 291 of TCC, this case can be claimed by other relevant persons. The burden of proof in paternity challenge cases may vary according to the conception time of the child. When a child is conceived in wedlock, the plaintiff should prove that the husband is not the father (TCC 287). In this case, the plaintiff should prove the impossibility of the husband to be in a sexual intercourse, to have infertility or, the child is conceived from sexual intercourse between the mother and the man, other than the husband. A suspicion regarding the husband’s fatherhood is not sufficient. If the child is conceived before the marriage was concluded or at a time when the spouses were living apart, it is deemed to be enough to prove these facts for challenging the paternity presumption. However, in cases where there are significant evidences that the husband and mother was in sexual intercourse during the conception term, the rules for burden of proof in the cases when the child is conceived in wedlock, are applied (TCC art. 288). When the husband asserts in the paternity challenge case, concerning that he is not the biological father of the child that born in the wedlock, that the mother has been in sexual intercourse with other men or lives as unchastely, then these assertions may violate the mother’s personal rights. Similar consequences might arise when the case is claimed by other relevant persons. Specifically, the mother’s reputation is injured and her personal rights are breached when it is proved in the proceeding that the husband is the real father of the child and accordingly when the case is dismissed, to the contrary where the plaintiff does not build the case on solid bases, does not have strong evidence to disprove the presumption of paternity, to have suspicious evidence or the evidences of the plaintiff only consist of the claims which violate the mother’s personal rights. As to the subject of paternity challenge case, the plaintiff’s declarations might disclose defendant’s private or family life, while proving the case. In this respect, as opposed to the paternity challenge case which is claimed by plaintiff in context of right to legal remedies protected by Constitution; the personal rights of the defendants which are guaranteed by the Constitution and Turkish Civil Law, stand. For that reason, we aim to determine the conflict of interests between the plaintiff and defendant in paternity challenge cases and specifically identify and discuss, considering judicial decisions in which the claims of the plaintiff might violate defendant’s personal rights in case of dismissal. Besides, upon the dismissal, if defendant’s personal rights are violated, the rights of the defendant under Turkish Civil Code will also be discussed.