Kombine oral kontraseptiflerin karaciğerde endoplazmik retikulum stresi üzerine etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş: Günümüzde kadınlar, doğum kontrolü, siklus düzensizlikleri ve post-menopoz tedavi için yaygın olarak kombine kontraseptifler kullanmaktadır. Kombine kontraseptif olan Yasmin(Etinil Estradiol,EE + Drospirenon,D), sentetik progestojen, D ve sentetik östrojen, EE içeren kombine oral kontraseptif(KOK) tablettir. EE ve D’nin, lipid ve karbonhidrat metabolizması, hemostaz gibi metabolik etkileri olduğu bilinmektedir. Karaciğer hepatosit hücreleri diğer salgı hücrelerinin yanı sıra endoplazma retikulum (ER) bakımından zengin hücrelerdir. Bu organelin karaciğerde plazma proteinleri, glikojen ve lipid sentezi ve detoksifikasyon mekanizmaları ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, ER, hücre için stres koşullarını uyarlamak ve yönetmekte kritik bir role sahiptir. Hücrelerde patolojik ve/veya stresli koşullar altında, protein sentezi, katlanması ve/veya onarım ihtiyacı arttığından protein katlanmasındaki hatalara bağlı olarak Endoplazmik Retikulum Stresi(ERS) görülmektedir. Amaç: Karaciğer hücrelerinin yoğun metabolik aktivasyonuna bağlı olarak ERS’nin etkilendiği bilinmektedir. Karaciğer’de KOK kullanımının ERS üzerindeki etkisi ile ilgili literatürdeki eksikliği gidermek amacıyla “KOK kullanımı Karaciğer’de ERS üzerinde artışa neden olur” hipotezini kurduk. Yöntem: 8 haftalık BALB/C dişi farelere 35 gün boyunca EE, D ve Yasmin gavaj olarak verildi. Farelerin karaciğerinde ERS proteinleri olan GRP78 ve CHOP proteinlerinin lokalizasyonu ve ekspresyon düzeyi immünohistokimya yöntemiyle gösterildi. Bulgular: Fare karaciğer dokusunda Kontrol(K) ve Sham(S) gruplarına kıyasla; GRP78 ve CHOP proteinlerinin ekspresyon seviyesi EE ve Yasmin uygulanan gruplarda anlamlı olarak artarken, GRP78 ekspresyonu D uygulanan grupta anlamlı azalma gösterdi. Sonuç-Tartışma: Karaciğer, ilaçları ve toksinleri metabolize ve detoksifiye eden önemli bir organdır. Karaciğerde oksijen, besin ve toksik madde açısından zengin kana sahip portal ve arterial damarların çevresindeki hücrelerin çeşitli stres faktörlerine maruz kaldığı bilinmektedir. Son bulgular, ER’den gelen hücre içi stres yanıt yollarının lipojenik faktörlerin ekspresyonunu, apolipoproteinlerin salgılanmasını, lipid birikimini ve lipotoksisiteyi düzenlemede önemli rollere sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmamız, fare karaciğerlerinde KOK kullanımının perisantral hepatositlerde ERS’ni kontrole göre arttırdığına işaret etmektedir. Uzun süreli kulllanılan KOK’ların ERS üzerindeki bu etkisinin sonuçları için daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.