Turgut Cansever’in mimari tasarım yaklaşımı bölgeselcilik kavramı Antalya Karakaş Camii örneği

Abstract

Mimarlığın bir süreç ile birlikte değişimi ve yıllar içerisinde o dönemi yaşayan insanların kültürleri ile değişim gösterdiği görülmektedir. Bu yaklaşımı ile hem kültürü ve hem de tarihsel süreci bir araya getirerek mimariye uygulayan Turgut Cansever 20. yüzyılın önemli mimarlarındandır. Cansever’in kültürel değerlere önem verip, geçmişin izlerini günümüze yansıtmayı ve mimaride biçimin her kültüre göre değişim göstereceğini savunmaktaydı. İslam’ın motiflerini yapılarında kullanması, geçmişin değerlerini ön planda tutması ve bütünsellik algısına verdiği önem en belirgin özellikleridir. Buna ek olarak İslam’da mimari bütünlüğün her zaman olduğu Batı’da ise gelişmekte olduğunu da savunmaktaydı. Cansever toplumun bütününü yönlendiren bir temel felsefe arayışı içindeydi ve binalarında da bunu yansıtmaktaydı. Turgut Cansever’in tasarım sürecinde ve süreç neticesinde ortaya çıkan mimari ürünlerinde insanlık tarihine bakarak tasarımlarına bulgularını yansıtması en önemli yöntemi olarak görülmektedir. Bir yaklaşım biçimi olan bölgeselciliği ön planda tutan Cansever bu konu hakkında farklı felsefi düşünürlerden de etkilenmiştir. Kenneth Frampton’un eleştirel bölgeselciliğinden etkilenerek yapılarında yerel kimliğin bulunmasında yardımcı olmuştur. Bu çalışmada literatür taraması ile Cansever’in söyleşileri ele alınarak felsefenin mimarisine etkileri ve bölgeselciliğe dair düşüncelerinin mimariye etkileri incelenmektedir. Mimarı Turgut Cansever olan Antalya Karakaş Camii’nin tasarım sürecinin ve izlediği yöntem örnek üzerinden değerlendirilecektir.

It has been approved that architecture is a dynamic process which will evolve over the span of time and may affect and change the culture of inhabitants. Having such a philosophy, Turgut Cansever, combined both culture and history with architecture and became one of the prominent architects of the 20th century in Turkey. Cansever has an emphasis on cultural values, reflecting the traces of the past to the present on his projects. Using İslamic motifs in the structures, reflecting the values of the past, highlighting the unity of the design features and integrating the Islamic architecture with western context are some of the most significant impacts of him on Turkish architecture. Turgut Cansever was looking for a fundamental social philosophy to reflect on his buildings. Cansever used regionalism as a dominant approach to design and became a leading influence for the other philosophical thinkers on this subject. Following the thoughts of Kenneth Frampton regionalism approach, Turgut Cansever redefines local identity in his structures. Evaluating Turgut Cansever' Karakaş Mosque, in this research, we explore the dual relationship between the architecture and socio-cultural factors.