Özgül fobi tedavisinde sanal gerçeklik ile maruz bırakma tekniğinin etkililiği

Abstract

Bu tez çalışmasında tek seanslık sanal gerçeklikle maruz bırakma uygulamasının özgül fobi tedavisindeki etkililiği araştırılmıştır. Bu doğrultuda özgül fobiye sahip 33 katılımcı (16 katılımcı deney ve 17 katılımcı bekleme listesi kontrol grubunda olmak üzere) araştırmada yer almıştır. Veriler ‘Demografik Bilgi Formu’, ‘DSM-5 Özgül Fobi Şiddet Ölçeği’ ve ‘Öz Bildirime Dayalı Kaygı Ölçümü’ ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Grup içi karşılaştırmalarda ‘Bağımlı Gruplar T-Testi’, gruplar arası karşılaştırmalarda ‘Bağımsız Gruplar T-Testi’, deney grubunun zaman içerisindeki değişimini incelemek amacıyla ‘Tekrarlı Ölçümler Anova Testi’ uygulanmıştır. Araştırma sonucunda tek seanslık sanal gerçeklikle maruz bırakma uygulamasının özgül fobi belirtilerinin şiddetini azaltmada kontrol grubuna göre daha etkili olduğu; fobi belirtilerinin şiddetindeki azalmanın ortalama 3 ay sonra da korunmakta olduğu ve katılımcıların bildirdikleri kaygı/korku düzeylerinin uygulamanın ardından azaldığı tespit edilmiştir. Kontrol grubundaki kişilerin özgül fobi belirtilerinin şiddetinde zaman içerisinde değişim olmamıştır. Sonuçlar literatür kapsamında tartışılmıştır.

In this thesis, the effectiveness of a single session virtual reality exposure technique in the treatment of specific phobia was investigated. 33 participants were randomly assigned to the experimental and control groups. The data were obtained with the 'Demographic Information Form', the ‘DSM-5 Severity Measure for Specific Phobia Scale’ and the 'Self-Report Measures of Anxiety’. The 'Dependent Groups T-Test' was used for in-group comparisons, the 'Independent Groups T-Test' was used for intergroup comparisons, and the 'Repeated Measurements Anova Test' was used to examine the change in the experimental group over time. Consequently, it was determined that a single session of virtual reality exposure technique was more effective than the control group in reducing the severity of specific phobia symptoms. The anxiety levels decreased after the application. Also, the decrease in the severity of phobia symptoms was maintained after an average of 3 months. The results are discussed in the literature.