COVID-19 pandemi öncesi ve sırasında besin destekleri kullanım durumu ve Akdeniz diyet kalite indeksi skorları: üniversite öğrencileri örneği, Türkiye: kesitsel çalışma

Abstract

Amaç: Akdeniz diyeti, koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] enfeksiyonu riskini artıran birçok kronik durumu önlemekte etkinliği gösterilmiş bir diyettir. COVID-19 pandemisi döneminde, virüsten korunma amaçlı olarak besin destekleri kullanımı da yaygınlaşmıştır. Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin COVID-19 pandemisi öncesi ve sırasında besin destekleri ve/veya bitkisel ürün kullanım durumları ve Akdeniz diyetine uyumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya üniversitede öğrenim görmekte olan 517 lisans ve ön lisans öğrencisi dâhil edilmiştir. Öğrencilere web tabanlı bir anket uygulanmıştır. Ankette tanımlayıcı bilgiler ve antropometrik özellikler ile birlikte öğrencilerin beslenmeyle ilgili tutumları, pandemi öncesi ve sırasında besin takviyesi ve/veya bitkisel ürün kullanma durumları ve Akdeniz Diyet Kalite İndeksi [Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED)] skorları sorgulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %61,3’ünün sağlık alanıyla ilgili bölümlerde öğrenim gördüğü, %53,1’inin pandemi döneminde beslenme düzeninin değişmediği, %86’sının yeterli ve dengeli beslenmenin, hastalık seyrini olumlu etkileyeceğini düşündüğü belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin %40,6’sının pandemi öncesi, %36,9’unun pandemi sırasında besin takviyesi ve/veya bitkisel ürün kullanmadığı bildirilmiştir. Öğrencilerin hem pandemi öncesinde hem de pandemi sırasında Akdeniz diyetine orta düzeyde uyum sağladıkları ve pandemi sırasında Akdeniz diyetine uyumun anlamlı olarak arttığı belirlenmiştir (p<0,05). Öğrencilerin sigara ve alkol kullanma durumlarının pandemi öncesi ve sırasında, cinsiyetin ise yalnızca pandemi sırasında KIDMED puan ortalamalarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etkilediği saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Üniversite öğrencilerinde besin takviyeleri ve bitkisel ürün kullanımı yaygındır ve bu ürünlerin alımı kanıta dayalı olmalıdır. Bu nedenle endike olduğu durumlarda sadece sağlık profesyonelleri tarafından önerilmelidir. Akdeniz diyetine uyum, COVID-19 vb. salgın hastalıklar dâhil olmak üzere, pek çok hastalığın gelişiminin önlenmesi ve prognozunun iyileştirilmesi için artırılmalıdır. Toplumda sağlıklı beslenme alışkanlıklarının artırılması için sağlık politikaları ve eylem planları düzenlenmelidir.

Objective: The Mediterranean diet is a diet that has been shown to be effective in preventing many chronic conditions that increase the risk of coronavirus disease-2019 (COVID-19) infection. During the COVID-19 pandemic, the use of nutritional supplements for virus protection has also become widespread. In this study, it was aimed to evaluate the use of nutritional supplements and/or herbal products and their compliance with the Mediterranean diet of university students before and during the COVID19 pandemic. Material and Methods: 517 undergraduate and associate degree students studying at the university were included in the study. A web-based questionnaire was applied to the students. Along with identifying informations and anthropometric features, the students’ attitudes towards nutrition, their use of nutritional supplements and/or herbal roducts before and during the pandemic, and the Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) scores were questioned in the questionnaire. Results: It was determined that 61.3% of the participants were educated in health-related departments, 53.1% of them did not change their diet during the pandemic period, and 86% thought that adequate and balanced nutrition would positively affect the course of the disease. In addition, it was reported that 40.6% of the students did not use nutritional supplements and/or herbal products before the pandemic and 36.9% during the pandemic. It was determined that the students had moderate adaptation to the Mediterranean diet both before and during the pandemic, and adherence to the Mediterranean diet increased significantly during the pandemic (p<0.05). It was determined that the students’ smoking and alcohol use status before and during the pandemic, and gender only during the pandemic had a statistically significant effect on the KIDMED score averages (p<0.05). Conclusion: The use of nutritional supplements and herbal products is common among university students, and the intake of these products should be evidence-based. Therefore, it should only be recommended by healthcare professionals when indicated. Adherence to the Mediterranean diet, COVID-19 etc. It should be increased in order to prevent the development of many diseases, including epidemics, and to improve the prognosis. Health policies and action plans should be prepared in order to increase healthy eating habits in the society.