Kombine oral kontraseptiflerin böbrekte endoplazmik retikulum stresi üzerine etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde kombine oral kontraseptiflerin (KOK) kullanımı doğum kontrolünün yanı sıra siklus düzensizlikleri, menopozun hafifletilmesi ve sivilce tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. KOK olan Yasmin®, sentetik progestojen olarak Drospirenon (DRSP), sentetik östrojen olarak da Etinil Estradiol (EE) içeren bir tablettir. Böbreklerde, çok çeşitli biyolojik rahatsızlıklar, artan protein sentezi seviyeleri, yetersiz otofaji, enerji yoksunluğu, besin açlığı, oksidatif stres, inflamatuar stres ve proteostaz bozuklukları dahil olmak üzere hücresel stres faktörleri dahil Endoplazmik Retikulum Stresi (ERS)’ni indüklemektedir. Bu streslere karşı uyarlanabilir tepkiler, genellikle hücresel homeostazı ve hayati fonksiyonları sürdürmek için ER proteostaz bozulmalarını indükleyerek protein yanlış katlanmasına ve birikmesine neden olan stres yoğunluğunu ortadan kaldırmayı veya azaltmayı amaçlayan evrimsel olarak korunmuş biyolojik yolları kullanmaktadır. Böbrekteki yoğun metabolik aktivasyonuna bağlı olarak ERS’nin etkilendiği bilinmektedir. Böbrekte KOK kullanımına bağlı ERS üzerine etkisi ile ilgili literatürdeki eksikliği gidermek amacıyla “KOK kullanımına bağlı Böbrek’te ERS üzerinde artışa neden olur” hipotezini kurduk. Bu çalışmada 8 haftalık BALB/C dişi farelere 35 gün boyunca EE, DRSP ve EE+DRSP (Yasmin) gavaj olarak verildi. Farelerin böbreklerinde ERS proteinleri olan GRP78 ve CHOP proteinlerinin lokalizasyonu ve ekspresyon düzeyi immünohistokimya yöntemiyle gösterildi. Fare böbrek dokusunda Kontrol(K) ve Sham(S) gruplarına kıyasla; GRP78 ve CHOP proteinlerinin ekspresyon seviyesi DRSP, EE ve EE+DRSP uygulanan gruplarda anlamlı olarak arttığı belirlendi. Çeşitli böbrek hastalıklarında UPR yolu ile glomerüler ve tübüler hücre hasarı arasında ilişki olduğu yapılan çalışmalarla bildirmiştir. Tübüler hücrelerin şiddetli veya uzun süreli strese maruz kalması, UPR yolu aracılı apoptozu indükler. UPR yolu ile ilgili hücre apoptozunu indükleyen, tübüler hücrelerin onarım kapasitesini azaltan ve böbrek hastalığının ilerlemesini hızlandıran olumsuz faktörlerin varlığı da yapılan çalışmalarda kanıtlanmıştır. Çalışmamız, fare böbreklerinde KOK kullanımının böbrek kısımlarında ERS’ni kontrole göre arttırdığına işaret etmektedir. Uzun süreli kulllanılan KOK’ların ERS üzerindeki bu etkisinin sonuçları için daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.