Kültürel miras yönetimi nedir?

Abstract

Kültürel miras yönetimi (veya güncel araştırmalarda değinildiği gibi ‘miras yönetimi’), farklı kültürel alanları ve insanlığın yaşayan kültürel değerlerini etkileyen unsurları inceleyen disiplindir. Temel prensibi kültürel değerlerin korunması ve gelecek nesillere aktarılmasıdır. Kültürel mirasın ‘yönetimi’ kültürel değerlerin muhafazası ve aktarımı için gerekli politikaları oluşturmayı, bu politikaları yönlendirecek bilgiyi üretmeyi ve pratiğe geçirmeyi ifade eder. Uluslararası ölçekte, kültürel miras yönetiminin itibarı giderek artmaktadır. Bunun başlıca sebeplerinden biri küreselleşen dünyada kültürün büyük bir toplumsal kalkınma kaynağı olmasıdır. Bir diğeri hacmi her geçen gün büyüyen ve kültürel alanların kullanımına yön veren turizmdir. Kültürel değerlerin turizm amaçlı kullanımı aynı zamanda bu değerlerin erişimi, tanıtımı, korunması, ekonomisi, sunumu, yorumlanması ve sosyal çevreyle iletişimi gibi birçok önemli konunun araştırılmasını zorunlu kılar. Kültürel miras yöneticileri bu farklı konu başlıklarını disiplinler arası yaklaşımla ele alma sorumluluğu taşırlar. Bu bağlamda, örneğin, arkeolojik bir alanın yönetimi sadece arkeolojik bilgi ve beceriler ile sağlanamaz. Söz gelimiarkeolojik alandan elde edilen bilginin paylaşımı, bu alanın ziyaretçiye sunumu, alanın korunması için finans kaynaklarının yaratılması, alanın bağlantılı olduğu çevre ve yerel halkla ilişkisi veya alanın turizmde kullanımı farklı uzman gruplar ve paydaşlarla iletişim, işbirliği ve uzlaşı gerektirir. Kültürel miras yönetiminin özellikle 1980’li yıllarda hız kazanan evrimi başlarda arkeolojik ve tarihi alanlar, anıtsal mimari eserler üzerine sınırlı ölçeklerde odaklanmışken‘kültürel miras’ kavramının zaman içerisindeki tanımsal genişlemesine bağlı olarak günümüzde büyük bir kapsama ve disiplinler arası bir yapıya bürünmüştür. Bu ünitenin amacı kültürel miras yönetiminin neyi ifade ettiğini ve neden gerekli olduğunu açıklamaktır. Başlıca uluslararası gelişmeler ve akademik araştırmalar eşliğinde, kültürel miras yönetimini oluşturan idari, teknik, pratik ve kuramsal boyutlar ele alınmaktadır.